همه آنچه که باید درباره اختلال شخصیت مرزی بدانیم

این‌ها برخی از جنبه‌های متعدد وضعیت سلامت روان پیچیده  به نام اختلال شخصیت مرزی (BPD) هستند. اگر برای شما تشخیص داده شده است که BPD دارید یا احساس می کنید که برخی از این ویژگی ها شما را توصیف می کنند، کمک در دسترس است. BPD اکنون به عنوان یک بیماری بسیار قابل درمان در نظر گرفته می شود و بسیاری از افراد مبتلا به BPD می توانند زندگی شاد و سازنده ای داشته باشند. در حالی که طیف BPD از نظر شدت متفاوت است، برخی از افراد به مداخلات شدیدتر نیاز دارند و برخی دیگر با گذشت زمان بهتر می شوند، هر فردی که BPD دارد می تواند تا حد زیادی از درمان های مبتنی بر شواهد بهره مند شود

اختلال شخصیت مرزی چیست؟

تاریخچه نگاه جامعه پزشکی به BPD ، داستان سوء تفاهم است، اما این داستان پایان خوشی دارد. به گفته فرانسیس موندیمور، دانشیار دپارتمان روانشناسی و علوم رفتاری در جان هاپکینز، مدیر بخش خلق و خو، در دهه های 1960 و 1970، اختلال شخصیت مرزی تشخیصی بود که اغلب برای بیمارانی که به ویژه دشوار در نظر گرفته می شدند، تا حدودی به طور بی رویه انجام می شد. کلینیک اختلالات در مرکز پزشکی جان هاپکینز Bayview در بالتیمور، و نویسنده مشترک کتاب اختلال شخصیت مرزی: دلایل جدید برای امید. دکتر موندیمور می‌گوید: «همچنین این ایده را به دست آورد که BPD اساساً چیزی غیرقابل درمان است و واقعاً نمی‌توان کاری برای این بیماران انجام داد».

دهه‌های بعدی با موجی از تحقیقات همراه شد که بسیاری از سوء تفاهم‌های پیرامون BPD و افرادی که با آن زندگی می‌کردند را برطرف کرد. “تفکر اختلال شخصیت مرزی از “اینها بدترین بیمارانی هستند که شما واقعا نمی توانید کاری برای آنها انجام دهید” به “این یک مشکل بسیار قابل درمان است” تبدیل شد. دکتر موندیمور می‌گوید درمان واقعاً خوب عمل می‌کند.

عموما اختلالات شخصیت مرزی در طول سال های نوجوانی ظاهر می شود. بر اساس مطالعات، ما می دانیم که بیماران BPD اغلب در حدود سن 18 سالگی به دنبال درمان هستند، اما علائم آنها معمولاً سال ها قبل از آن شروع می شود. با افزایش سن، اکثر افراد مبتلا به BPD بهتر می شوند. خودآزاری و افکار خودکشی اغلب از مشکلات فراگیرتر در جوانان است. رفتارهای تکانشی که بسیاری در اوایل دوره BPD از خود نشان می دهند، احتمالاً یا اولین رفتارهایی هستند که با افزایش سن و بلوغ محو می شوند

جوئل پاریس، استاد بخش روانپزشکی در دانشگاه مک گیل در مونترال، کبک، کانادا، توضیح می‌دهد: «اوج این وضعیت در جوانی است که معمولاً در اوایل نوجوانی شروع می‌شود و در اواخر نوجوانی یا اوایل جوانی به اوج خود می‌رسد». اما در سن 30 یا 35 سالگی، اوضاع اکثر بیماران بهتر می شود – حتی اگر درمان نشوند – و برخی از افراد می‌توانند علائم را مدیریت کرده و زندگی خوبی داشته باشند، اگرچه درمان باعث می‌شود که این روند سریع‌تر پیش برود.

چه کسی به اختلال شخصیت مرزی مبتلا می شود و چرا؟

تخمین زده می شود که حدود 1.4٪ از بزرگسالان در ایالات متحده تحت تأثیر BPD قرار دارند. پزشکان قبلاً فکر می کردند که BPD زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می دهد، اما تحقیقات جدیدتر نشان داده است که مردان و زنان به طور مساوی به آن مبتلا می شوند. با این حال زنان نسبت بیشتری از افرادی را تشکیل می دهند که به دنبال درمان هستند. به نظر می رسد زنان و مردان نیز علائم متفاوتی دارند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که BPD در مردان بیشتر از طریق خشم، خشونت و مصرف مواد آشکار می‌شود، در حالی که در زنان بیشتر احتمال دارد باعث مشکلات مربوط به خوردن عاطفی، تغییرات خلق و خو، افسردگی و اضطراب شود.

در حالی که تفاوت قابل توجهی در شیوع BPD در میان نژادها وجود ندارد، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد BPD در افراد همجنس‌گرا، همجنس‌گرا و دوجنس‌گرا تقریباً دو برابر بیشتر از افراد دگرجنس‌گرا تشخیص داده می‌شود. طبق یک مطالعه، این ممکن است به این دلیل باشد که پزشکانی که این مشکل را تشخیص می‌دهند، نمی‌توانند به درستی بین روش‌هایی که این گروه‌ها ممکن است برای مقابله با استرس پیرامون هویت و تناسب با جامعه خود و علائم BPD داشته باشند، تمایز قائل شوند.

توضیح ساده ای برای اینکه چرا افراد به BPD مبتلا می شوند وجود ندارد. دکتر موندیمور می‌گوید: «شما در مورد این مجموعه از مشکلات صحبت می‌کنید که از یکدیگر رشد می‌کنند و یکدیگر را تقویت می‌کنند، و جستجوی پاسخ‌های ساده و دلایل ساده ناامیدکننده است، زیرا آن‌ها وجود ندارند».

عوامل موثر در بروز شخصیت مرزی

تحقیقات نشان داده است که عوامل خاصی ممکن است در تقویت BPD یا افزایش خطر ابتلا به آن نقش داشته باشند:

• داشتن یکی از اعضای خانواده مبتلا به BPD
• تغییرات فیزیولوژیک در مغز که بر کنترل تکانه و تنظیم هیجانی تأثیر می گذارد
• تروما، از جمله سابقه سوء استفاده، جدایی و ترک نزدیکان، روابط ناپایدار، یا سایر ناملایمات، به ویژه در دوران کودکی

در حالی که به نظر می رسد این عوامل خطرات ابتلا به BPD را بالا می برند، اما به هیچ وجه قطعی نیستند. بسیاری از افرادی که این عوامل را تجربه کرده اند، BPD را دریافت نمی کنند و بعضی از مبتلایان دیگر بدون داشتن آنها BPD دریافت می کنند. 

علائم اختلال شخصیت مرزی

علائم احتمالی برای تشخیص BPD وجود دارد و فراوانی و شدت آنها می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است بتوانند با دوری از شرایطی که باعث تحریک و شدت علائم می شود، از بروز علائم پیشگیری کنند یا آنها را دور نگه دارند، در حالی که رویدادهای غیرقابل اجتناب ممکن است باعث ایجاد علائم دیگر شوند.

علائم BPD عبارتند از:

• نوسانات خلقی
• عدم اطمینان پیرامون هویت فردی
• تغییرات غیرقابل پیش بینی یا نامنظم در علایق، ارزش ها یا عقاید
• دیدگاه های تنگ نظرانه، مانند دسنه بندی چیزها یا افراد به عنوان کاملاُ مثبت یا کاملاً منفی
• روابط ناپایدار با دوستان، خانواده و شرکای عاطفی
• ترس از رها شدن و یا کنارگذاشته شدن از روابط
• درگیر شدن در رفتارهای تکانشی و مخاطره آمیز مانند سوء مصرف مواد، هزینه های زیاد، رابطه جنسی پرخطر یا رانندگی بی احتیاط
• رفتارهای خودآزاری مانند آسیب به خود یا درد خود القای
• افکار خودکشی یا تهدید به خودکشی
• احساس پوچی، تنهایی یا جدا شدن از واقعیت یا خود
• نشان دادن خشم شدید به روش های نامناسب
• مسائل مربوط به اعتماد

گاهی اوقات از داشتن دیدگاه های افراطی و بی ثبات در مورد افراد یا چیزها به عنوان “شکاف” یاد می شود. به گفته دکتر رایش، تقسیم ناتوانی در “در ذهن داشتن همزمان تصاویر مثبت و منفی از خود و دیگران” است که منجر به دیدگاه ها یا احساساتی می شود که سیاه یا سفید، همه یا هیچ، یا خوب یا بد هستند. به عنوان مثال، فردی که BPD دارد ممکن است به سرعت از دوست داشتن شخصی به بیزاری شدید از او تغییر کند. دکتر رایش می‌گوید: «همین اتفاق می‌تواند در رابطه با تصاویری از خودتان رخ دهد. اگر اختلال شخصیت مرزی دارید، ممکن است حستان از احساس خوب نسبت به خودتان به نفرت شدید از خود تبدیل شود.

دو اصطلاح دیگر که ممکن است در رابطه با BPD مطرح شوند، بی خوابی و بیش جنسی هستند. با این حال، به گفته کارشناسان، هیچ یک از این علائم جنبه اصلی BPD نیستند. جای تعجب نیست که بی خوابی برای برخی از افراد مبتلا به BPD یک بیماری شایع و ناامید کننده است، همانطور که در بسیاری دیگر از شرایط سلامت روان رایج است. برای افراد مبتلا به BPD، بی خوابی و سایر مشکلات خواب می تواند علائم موجود مانند مشکل در تنظیم احساسات را تشدید کند.

کارشناسان می‌گویند که بیش‌جنس‌گرایی کمتر رایج است، اما برای برخی از افراد مبتلا به BPD، رفتار جنسی اجباری ممکن است نتیجه تکانشگری یا روابط ناپایدار آنها باشد. دکتر رایش می گوید: «زیر مجموعه خاصی از بیماران مرزی وجود دارند که ممکن است از تکانشگری جنسی به عنوان راهی برای تسکین خود یا احساس بهتر استفاده کنند. اما من نمی گویم که این نشانه اختلال شخصیت مرزی است. مطمئناً برخی از بیماران درگیر آن هستند، اما تعداد زیادی نیز وجود دارند که زندگی اجتماعی و عاشقانه بسیار ضعیفی دارند.

BPD چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر نگران هستید که ممکن است BPD داشته باشید، اولین قدم این است که با یک درمانگر آموزش دیده در درمان اختلالات سلامت روان، مانند روانپزشک یا روانشناس، قرار ملاقات بگذارید.

• مصاحبه ای انجام دهید و سوالات مختلفی در مورد علائم خود بپرسید.
• درباره سابقه شخصی و خانوادگی بیماری روانی و سایر مشکلات پزشکی خود بیاموزید.
• یک معاینه فیزیکی انجام دهید تا ببینید آیا شرایط یا مشکلات دیگری دارید که ممکن است باعث بروز یا تشدید علائم شما شود.
• از اندازه گیری های تشخیصی مانند آزمون های استاندارد استفاده کنید.

مانند بسیاری دیگر از شرایط سلامت روان، BPD ممکن است تا حدی با مقایسه علائم فرد با راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) تشخیص داده شود.

معیارهای اختلال شخصیت مرزی DSM-5

برای تشخیص رسمی BPD، فرد معمولاً باید پنج علامت یا بیشتر از 9 علامت زیر را داشته باشد:

1. ترس شدید از رها شدن، فرد را به اقدامات شدید یا شدید برای اجتناب از احساس یا رها شدن سوق می دهد
2. درگیر شدن مداوم در روابط ناپایدار و شدید و تجربه احساسات متحول و افراطی نسبت به افراد (مانند تغییر بین دوست داشتن و نفرت کردن از کسی)
3. خودانگاره یا احساس خود نامطمئن و ناپایدار
4. درگیر شدن در حداقل دو نوع رفتار یا فعالیت های تکانشی که ممکن است برای خود مضر باشد (مانند خرج کردن بی ملاحظه، رابطه جنسی ناایمن، سوء مصرف مواد، پرخوری)
5. تهدیدهای مکرر به خودکشی، اقدام به خودکشی یا آسیب رساندن به خود
6. نوسانات خلقی شدید (مانند دوره افسردگی، اضطراب و تحریک پذیری که از چند ساعت تا چند روز طول می کشد)
7. احساس خالی بودن مداوم
8. مشکل در کنترل خشم و حملات ناگهانی، نامناسب و شدید خشم یا پرخاشگری بدون دلیل
9. احساس پارانوئید یا جدا شدن از دنیا و خود در موقعیت های استرس زا

تنوع معیارهای DSM-5 برای BPD نشان می دهد که چگونه این اختلال روانی می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت به نظر برسد.

کارشناسان نظرات متفاوتی در مورد وجود دسته‌ها یا «انواع» مجزای BPD دارند، و تحقیقات نشان می‌دهد که نظریات مشابهی وجود دارد.

برای مثال، دکتر موندیمور به طور کلی موارد BPD را بر اساس شدت دسته بندی می کند. دکتر موندیمور می گوید: «تنوع گسترده ای در شدت وجود دارد، به طوری که برخی از افراد مبتلا به این مشکل به شدت آسیب دیده اند و نمی توانند کار کنند، نمی توانند روابط خود را حفظ کنند، و گاهی اوقات حتی نمی توانند از خود حمایت کنند. و سپس افراد دیگری هستند که عملکردی دارند و مشکلات رفتاری کمتری دارند، بنابراین می توانند خودکفا باشند.

درمان اختلال شخصیت مرزی

درمان های مبتنی بر شواهد برای BPD ثابت شده است که به افراد کمک می کند  و می توانند علائم را مدیریت یا از بین ببرند و زندگی شادتر و پربارتری داشته باشند.

شدت درمان بسته به فرد و شدت بیماری و علائم او می تواند متفاوت باشد. برخی از افراد با جلسات درمانی در مطب پزشک خود به خوبی عمل می کنند، در حالی که برخی با علائم شدیدتر ممکن است به مراقبت های بستری در بیمارستان نیاز داشته باشند.

همه افراد مبتلا به BPD به درمان فشرده نیاز ندارن و بدون درمان می توانند بهبود پیدا کنند، درمان می تواند برای افراد مبتلا به BPD مفید باشد تا زمانی که آماده پذیرش کمک باشند و ارائه دهنده آنها یک متخصص سلامت روان با تخصص در ارائه درمان BPD باشد. یکی از دلایلی که تجربه ارائه دهنده بسیار مهم است این است که افراد مبتلا به BPD اغلب بیماری های روانی دیگری نیز دارند یا علائم BPD آنها ممکن است با بیماری روانی دیگری اشتباه گرفته شود، و درمان هایی که برای یک بیماری یا یک فرد بهترین هستند ممکن است برای دیگری کارساز نباشند. دکتر موندیمور می‌گوید که درمان BPD «یک مشکل یک‌ شکل برای همه نیست».

همچنین، افراد مبتلا به BPD که به طور مناسب تحت درمان قرار نمی گیرند، ممکن است با خطر بیشتری برای ابتلا به سایر بیماری های پزشکی یا روانی مواجه شوند.

برخی از شرایط سلامت روان که گاهی اوقات با BPD همپوشانی دارند یا به یک بیماری همراه تبدیل می شوند. دریافت درمان به ویژه با توجه به ارتباط بین BPD و خودآزاری یا خودکشی مهم است. درمان مناسب به کاهش رفتارهای خودآزاری کمک می کند و تعداد مراجعات به اورژانس مربوط به اقدام به خودکشی یا افکار خودکشی را کاهش می دهد.

بهترین گزینه های درمان اختلال شخصیت مرزی چیست؟

گفتار درمانی که روان درمانی نیز نامیده می شود، درمان اولیه برای BPD است. این را می توان در جلسات گروهی یا انفرادی با یک متخصص سلامت روان که در درمان BPD تخصص دارد، انجام داد. این اشکال خاص روان درمانی می توانند به ویژه مفید باشند:

رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)

DBT نوعی روان درمانی است که به طور خاص با هدف درمان BPD انجام می شود و از طریق جلسات درمانی ساختاریافته و انجام تمرین‌های خاص اجرا می گردد. DBT می‌تواند به افراد کمک کند تا از احساسات خود، از آنچه ممکن است باعث تحریک آن‌ها شود و چگونگی کنترل بیشتر این احساسات آگاه شوند. DBT همچنین می تواند به افراد کمک کند از رفتارهای خود تخریبی و خودآزاری اجتناب کنند و روابط بهتر و پایدارتری ایجاد کنند. ¹

درمان شناختی رفتاری (CBT)

CBT شکلی از گفتار درمانی است که به انواع مختلفی از مشکلات سلامت روان کمک می کند. برای افراد مبتلا به BPD، می تواند به آنها کمک کند تا افکار و احساسات ریشه بسیاری از دیدگاه ها و اعمال ناکارآمد خود را شناسایی و درک کنند و سپس آنها را برای کاهش اضطراب، نوسانات خلقی، افکار خودکشی، آسیب رساندن به خود و موارد دیگر تغییر دهند.

درمان طرحواره محور

این درمان به افراد کمک می‌کند تا دیدگاه‌های منفی را که ممکن است داشته باشند یا الگوهای منفی را که ممکن است درگیرشان کنند شناسایی کنند و آنها را به سمت مثبت‌تر و سالم‌تر تغییر دهند.

آموزش سیستمی برای پیش بینی پذیری هیجانی و حل مسئله (STEPPS)

STEPPS به افراد نشان می‌دهد که چگونه مهارت‌هایی را برای کنترل واکنش‌های خود به موقعیت‌های محرک ایجاد کنند. خانواده و دوستان نیز در فرآیند STEPPS دخیل هستند.

بر خلاف برخی دیگر از شرایط سلامت روان، BPD تنها با دارو درمان نمی شود. دارو اغلب علاوه بر روان درمانی برای هدف قرار دادن علائم خاص مانند اضطراب، افسردگی و نوسانات خلقی استفاده می شود. داروهای احتمالی شامل داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب، داروهای ضد روان پریشی یا تثبیت کننده های خلق و خو هستند.

منابع مفید اختلال شخصیت مرزی

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به خودآزاری یا خودکشی فکر می کنید، فوراً به دنبال کمک باشید. می‌توانید با خط حیاتی پیشگیری از خودکشی اوژانس اجتماعی به شماره 123 تماس بگیرید. این خط به صورت 24 ساعته در 7 روز هفته باز است. تماس با این شماره رایگان است و هرگونه اطلاعاتی که فاش کنید کاملاً محرمانه خواهد بود.

سوالات متداول شخصیت مرزی